Bezinning

 3 MAART 2016    PETER GLIM
 
In de kerk is de tentoonstelling “Bezield Hout” te zien van Kees Kramer. Een van zijn werken is een afbeelding van Jozef.



Je ziet een man met gezag en autoriteit, waarbij strakke lijnvormen boven zijn gezicht de zo kenmerkende Egyptische invloed verraadt. Niet vreemd als je bedenkt dat deze van oorsprong joodse man, zoon van Jacob, op een wonderlijke manier onderkoning van Egypte is geworden. Tijdens de zevenjarige hongersnood was hij de ‘bakker van Egypte’ die alle mensen, ook uit de omringende landen, voorzag van koren, zodat zij niet omkwamen van de honger. In een droom had God hem geopenbaard om tijdens zeven jaren van grote voorspoed koren te verzamelen, genoeg voor zeven jaren van hongersnood die zouden volgen. Regeren is vooruitzien.
 
Achter dit indrukwekkende gelaat gaat echter een leven van moeite, teleurstellingen en zware strijd schuil. Maar liefst veertien hoofdstukken in het boek Genesis zijn aan de geschiedenis van Jozef gewijd.
Een geschiedenis die mensen steeds weer aanspreekt. Je wordt immers meegesleept door de spanning, het onderlinge geruzie tussen de broers, de onverwachte wendingen, de afloop. Met steeds op de achtergrond de zichtbare hand van God in het leven van deze man.
 
Een van die dieptepunten in het leven van Jozef is de afwijzing van zijn broers. Zij zijn die dromer zat, met zijn droom waarin zij allemaal voor hem zullen buigen. Als vader Jacob op een dag Jozef erop uitstuurt om naar zijn broers in het veld te gaan, beramen zij een plan om hem te vermoorden. Het is maar goed dat Ruben, de oudste broer, dat maar net kan voorkomen. Zijn ‘verzachtende voorstel’ wordt met algemene stemmen aangenomen: beter in de put onder het mom van een ongeluk met een wild dier, dan zelf moordenaar te zijn…
 
En daar zit Jozef dan, moederziel alleen. Verstoten door zijn eigen broers, door hen in een diepe droge put gegooid, zonder water, zonder uitzicht, in het donker…
 
Onze christelijke traditie herkent in Jozef altijd het leven van Jezus Christus, de Messias. Hij moest immers ook lijden voor zijn volk en uiteindelijk op een bijzondere manier verheerlijkt worden. Veel dingen die Jozef overkwam herken je terug in het leven van Jezus.
Op weg naar Pasen staan wij daarom stil bij wat Jezus heeft doorgemaakt. Zoals daar in Getsemane, helemaal alleen, verlaten door al zijn vrienden, zat hij daar, diep in de put, biddend tot God: “Vader, laat deze beker alstublieft aan mij voorbijgaan, maar niet Mijn wil maar die van U geschiedde…”. Als er iemand is die mee kan voelen met ‘putgangers’ is Hij het wel.
 
Wij zitten allemaal weleens in de put. Door onze dagelijkse zorg, verdriet, angst, onzekerheid kunnen we heel wat aftobben. Het CBS liet vorige maand zien dat maar liefst een miljoen Nederlanders in 2014 last had van een depressie. Dat is niet zomaar even bezorgd zijn, maar lang en heel diep in de put zitten. Uitzichtloos, zonder water… net als Jozef. Je weet niet hoe het verder moet. Je ziet het niet meer zitten. Hoe kom je hieruit??
 
Maar Jozef overleefde het en werd door God in het gelijk gesteld. Naast Jozef zijn er in de Bijbel nog twee mensen die in de put zijn gegooid. Jeremia omdat de leiders de boodschap van God niet wilden horen en Daniël die in de put van de leeuwenkuil werd gegooid omdat hij weigerde met de stroom van leugens mee te gaan. Het zijn allemaal opstandingsverhalen zoals we later bij Jezus zien. Met telkens weer mensen die hun onrecht te boven komen waarin wij de opstandingskracht van God herkennen.
 
Als wij het gevoel hebben dat ons leven in zo’n put zonder water is vastgeraakt dan is er goed nieuws.
Want er is een tentoonstelling in de kerk, met dat beeld van Jozef, veertig dagen lang om er heel goed naar te kijken en nog eens en nog eens… Zodat we hem zullen herkennen op dezelfde manier zoals de broers van Jozef jaren later in Egypte hun eigen broer zouden herkennen. De broer die zij ooit hadden verraden werd nu hun redder in de hongersnood.
 
En als je lang genoeg blijft kijken zie je in dat beeld van die jood Jozef, het beeld oplichten van die andere jood: Jezus! Door ons mensen verraden, weggegooid in de aller diepste put ooit. Maar door de kracht van God eruit getrokken en opgestaan uit de dood. Zijn diepe droge put veranderde voor ons in een bron van levend water. Het is goed om daarbij bij stil te staan, deze veertig dagen.
 
Toch wel bijzonder, zo’n tentoonstelling.